Niet in voorgaande programma's verantwoorde baten en lasten

Met ingang van het begrotingsjaar 2017 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (het BBV) gewijzigd. Een van de wijziging betreft het verantwoorden van algemene baten en lasten in de begroting en jaarrekening.

Baten en lasten die direct verbandhouden met activiteiten die gericht zijn op de externe klant, worden verantwoord in de programma’s. Dus alleen de baten en lasten die betrekking hebben op het primaire proces worden in de programma’s opgenomen. Baten en lasten die hier niet onder vallen, worden buiten de programma’s gehouden. Het gaat hierbij om overheadkosten, algemene dekkingsmiddelen, Vennootschapsbelasting en onvoorzien.

Zo komt er meer inzicht in de omvang van de baten en lasten van het primaire proces in het algemeen en de overhead in het bijzonder.

Algemene dekkingsmiddelen zijn middelen die geen relatie hebben met een bepaalde activiteit.
Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen de taakvelden 0.5 Treasury, 0.61 OZB woningen, 0.62 OZB niet-woningen, 0.64 Belasting overig en 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen Gemeentefonds.

Taakveld 0.5 Treasury
FCL 633015 Deelnemingen nutsbedrijven € 38.537 nadelig
Het incidentele nadeel wordt met name veroorzaakt door een lager uitgekeerd dividend van Stedin waarbij ook afwikkelingskosten van de Aandeelhouderscommissie Stedin zijn verrekend rond de overdracht en afwikkeling van de verkoop van de aandelen van Eneco.

FCL 691100 Financiering € 144.607 voordelig
De ontvangen rente op de schatkistrekening wordt per dag berekend op basis van het saldo en de op dat moment geldende dagrente. Dit maakt het lastig om vooraf een inschatting te maken van de te ontvangen rente. De rente is in 2023 gestegen van 1,89% per 1-1-2023 naar 3,88% per 31-12-2023.

FCL 691101 Rentetoerekening vanuit activa € 453.643 nadelig
Doordat er in 2023 veel renteopbrengst van het schatkistbankieren is geweest, moest het renteomslag percentage, en daarmee de doorberekende rente aan de diverse taakvelden, sterk verlaagd worden. Dat levert op deze post een nadeel op van € 400.500. Daarnaast was de boekwaarde van de investeringen per 1-1-2023 ruim € 4,5 miljoen lager dan begroot. Dat levert een lagere doorberekende rente van € 53.100 op.  Dit komt vooral door onderuitputting bij de investeringen (in de jaarrekening 2022 is er voor bijna € 3,3 miljoen aan investeringskredieten doorgeschoven). Daarnaast zijn in 2022 in de grondexploitatie 'Buijtenland' gronden verkocht met een boekwaarde van € 1,4 miljoen. 

Taakveld 0.62 OZB niet-woningen
FCL 693350 OZB Niet Woningen € 118.608 voordelig
In 2023 zijn er over de voorgaande jaren (2021 en 2022) aanslagen OZB niet-woningen opgelegd. Hiermee zijn nagekomen baten gerealiseerd. Daarnaast zijn er als gevolg van bezwaren minder OZB- verminderingen toegekend dan begroot. Dit heeft geleid tot een incidentele extra opbrengst voor de OZB niet-woningen.

Taakveld 0.7 Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds
FCL 692100 Algemene uitkering € 1.312.437 voordelig 
Het grote voordeel wordt veroorzaakt door de incidentele ontvangen middelen bij de decembercirculaire 2023, met name voor de Energietoelage. Deze circulaire kon niet meer tijdig in de begroting worden verwerkt. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de Raadsinformatiebrief Decembercirculaire 2023, van 9 januari 2024.

Overheadkosten zijn alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces (BBV artikel 1 lid 2). In de notitie Overhead van de commissie BBV is aangegeven welke baten en lasten verantwoord worden onder overheadkosten.
In het kort komt het erop neer dat de volgende uitgangspunten gehanteerd kunnen worden.
- Directe kosten worden zoveel mogelijk direct toerekenen aan de desbetreffende taakvelden en programma’s.
- Ondersteunende taken zijn niet direct dienstbaar aan de externe klant of het externe product en behoren daarom tot de overhead.
- Sturende taken vervult door hiërarchische leidinggevende behoren tot de overhead.
- De positionering van een functie binnen de organisatie heeft geen invloed op de beoordeling of er sprake is van overhead.

De baten en lasten voor overhead zijn verantwoord op het taakveld 0.4 Overhead.

Taakveld 0.4 Overhead
FCL 600200 Bestuursondersteuning € 64.988 nadelig
De overschrijding van de lasten worden met name veroorzaakt door diverse advieskosten (voor een totaal van € 43.000), die niet zijn begroot. Dit betreffen voornamelijk kosten voor ingehuurde adviesbureaus voor diverse projecten. Daarnaast zijn er ook nagekomen personele lasten geboekt, die eveneens niet zijn begroot.

FCL 600530 Overhead vanuit de BAR € 109.780 nadelig
Vanuit de BAR zijn er meer overheadkosten doorbelast dan vooraf verwacht. Hier staat tegenover dat de bijdrage aan de BAR-uren in programma 1 lager is dan begroot.

Door de inwerkingtreding van de Wet modernisering Vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen zijn gemeenten met ingang van 1 januari 2016 Vpb-plichtig over hun (winstgevende) ondernemersactiviteiten. Doel van deze wet is het scheppen van een gelijk speelveld tussen overheidsondernemingen en private ondernemingen.
Omdat de Belastingdienst de gemeente in zijn geheel aanslaat voor de Vpb-heffing en deze heffing niet per overheidsonderneming uitsplitst, wordt de eventueel af te dragen Vpb-heffing van alle ondernemingsactiviteiten opgenomen als één bedrag in het programmaplan en het overzicht van baten en lasten. Het is niet nodig om per programma waarin ondernemingsactiviteiten zijn opgenomen een naar rato-deelbedrag Vpb-heffing te ramen.

De Vpb is verantwoord onder het taakveld 0.9.

Taakveld 0.9 Vennootschapsbelasting
FCL 694200 Heffing Vennootschapsbelasting € 12.276 voordelig
Het verschil is kleiner dan € 25.000 en daarom niet nader uitgezocht.

In de begroting is een bedrag opgenomen voor onvoorziene lasten. Er is sprake van onvoorziene lasten wanneer deze onvoorzienbaar, onontkoombaar en onvermijdbaar zijn. Deze post is niet bedoeld om overschrijdingen op bestaande budgetten te dekken.

Taakveld 0.8 Overige baten en lasten
FCL 692200 Onvoorzien € 75.000 voordelig
In 2023 is geen gebruik gemaakt van de post onvoorzien.