Algemeen

Albrandswaard solide op weg naar de toekomst

De afgelopen jaren heeft onze gemeente belangrijke stappen gezet. Samen met de gemeenteraad hebben we hard gewerkt aan het uitvoeren van het raadsprogramma en het werkprogramma van het college. Dat vroeg soms om moeilijke keuzes. Dankzij een zorgvuldig ombuigingstraject en goede begrotingsafspraken hebben we nu een sluitende begroting voor 2026. Voor de jaren daarna liggen er echter nog uitdagingen. Uitdagingen waar we ook het rijk voor nodig hebben.

Deze begroting vormt een overgangsfase naar een volgend college. We hebben een stevige basis gelegd, waar we met recht trots op mogen zijn. Voor 2026 zullen wij nog extra incidentele middelen van het Rijk ontvangen. Dat geeft ons de ruimte om in ieder geval dit jaar zorgvuldig te werken aan meer solide en structurele oplossingen voor de toekomst. Daarom noemen we 2026 nog steeds het jaar van de keuzes. 

In 2026 zetten we weer vol energie in op de thema’s die echt verschil maken voor onze inwoners. We blijven werken aan de uitwerking van voldoende en passende woningen, zodat iedereen een plek gaat krijgen om zich thuis te voelen. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat zorg en welzijn dichtbij en toegankelijk blijven, zodat wie hulp nodig heeft die ook snel en gemakkelijk kan krijgen. Veiligheid en leefbaarheid blijven in onze gemeente een belangrijk aandachtspunt: we willen dorpen en wijken waar mensen zich veilig voelen en prettig kunnen samenleven. Daarnaast besteden we aandacht aan verkeer en bereikbaarheid, met veilige wegen en goede verbindingen, uiteraard steeds met oog voor duurzaamheid.

Belangrijke dossiers, zoals de Omloop, het IHP, de Julianaschool en de flexwoningen lopen ook in 2026 gewoon door. Ondertussen blijven we investeren in een sterke en stabiele organisatie, met vaste en betrokken medewerkers, en beperken we waar mogelijk de inhuur. 2026 is daarnaast ook een verkiezingsjaar: in maart kiezen onze inwoners een nieuwe gemeenteraad en komt er later een nieuw college. De keuzes die nu worden gemaakt, vormen straks het vertrekpunt voor de volgende raad en het nieuwe college met ook dan als primaire doel om Albrandswaard verder te versterken.

Dit college kijkt met vertrouwen naar de toekomst. Met elkaar bouwen we ook in 2026 verder aan een Albrandswaard dat klaar is voor morgen. 

De Programmabegroting is één van de producten van de Planning & Control-cyclus. De basis voor deze begroting is de door u vastgestelde Voorjaarsnota. 

Het beleid komt uit het in december 2022 vastgestelde CollegeWerkProgramma. Hierin is nieuw beleid t/m 2026 bepaald en vastgesteld. In deze Programmabegroting is dus uitgegaan van het beleid uit het CWP, waarbij dit verder financieel is doorgerekend. 
Daarnaast is in deze begroting het nieuwe beleid, met als dekking de stelpost voor het nieuwe beleid, zo goed als mogelijk financieel doorgerekend en verwerkt, inclusief de bijbehorende investeringskredieten.

In 2026 worden twee tussenrapportages aangeboden aan de raad, waarin afwijkingen worden gerapporteerd ten opzichte van de opgenomen plannen in de begroting. 

Artikel 7 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat een begroting ten minste bestaat uit de beleidsbegroting en de financiële begroting.

De beleidsbegroting dient vervolgens te bestaan uit:
• het programmaplan, en
• de paragrafen.

De financiële begroting dient ten minste te bestaan uit:
• het overzicht van baten en lasten en de toelichting, en
• de uiteenzetting van de financiële positie en de toelichting, en
• bijlage met het overzicht van de geraamde baten en lasten per taakveld.

Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van de begroting op financiële hoofdlijnen. Hierin is te zien hoe de verwerkte financiële mutaties doorwerken, om zo vanuit de Voorjaarsnota tot de begroting te komen. Tevens worden de belangrijkste mutaties in dit hoofdstuk toegelicht.

In hoofdstuk 2 is het programmaplan opgenomen, waarin de programma’s van de begroting centraal staan. Per programma zijn achtergrond en politiek taakveld beschreven. Omdat een programma vaak een breed taakveld bestrijkt, zijn de programma’s onderverdeeld in programmaonderdelen.

In hoofdstuk 3 zijn de paragrafen opgenomen. Dit zijn de paragrafen, zoals deze zijn voorgeschreven in het BBV. Ze geven een dwarsdoorsnede van de financiële aspecten van de begroting. Het gaat met name om de beleidslijnen voor beheersmatige aspecten die grote financiële gevolgen kunnen hebben en/of van belang zijn voor het realiseren van de programma’s. Deze informatie komt in de begroting veelal versnipperd voor en is daardoor minder inzichtelijk voor de gemeenteraad.
 
Hoofdstuk 4 bevat de financiële begroting. Hierin worden de hoofdstukken 1 tot en met 3 uitgewerkt in een gedetailleerd overzicht van de financiële positie van de gemeente.

In de bijlagen zijn de volgende overzichten opgenomen:

1. Investeringen met economisch en maatschappelijk nut;
2. Reserves en voorzieningen;
3. Subsidieplafond 2026;
4. Overzicht van de begroting op taakvelden, en
5. Afkortingenlijst.

In de begroting 2026 - 2029 zitten opnieuw veel ontwikkelingen. Naast de autonome ontwikkelingen, komt dit door de vastgestelde Ombuigingengids, horende bij de Voorjaarsnota. In de Ombuigingengids zijn diverse maatregelen opgenomen, waarmee de gemeente voor de komende jaren verzekerd blijft van een structureel evenwicht in de begroting, en daarmee van respressief toezicht vanuit de provincie. De zogenaamde 'ravijnjaren' zijn hiermee (voorlopig) afgewenteld. Daar waar nodig, zal beleid worden ontwikkeld om uitvoering te geven aan de vastgestelde maatregelen.
De financiële effecten van de Ombuigingengids zijn volledig verwerkt in deze begroting.

Hieronder volgt een overzicht van de ontwikkelingen zoals ze in het overzicht hierboven ('Aanpassingen in begroting 2026') worden genoemd.

Indexering materiële zaken
In de Voorjaarsnota 2026 hebben we voor de indexering van de materiële- en personele zaken, de eerder opgenomen bedragen (vanuit de Voorjaarsnota 2025) gemuteerd o.b.v. de nieuwe indexeringspercentages uit de meicirculaire 2025. Na verwerking van de indexering bleek dat er nog een bedrag 'over' was (alleen sprake voor het jaar 2026). Dit bedrag hebben we vrij laten vallen ten gunste van het resultaat.

Kostprijsverhogende BTW in bijdrage aan De Bedrijfsvoeringspartner (DBP)
In de Voorjaarsnota hebben we een aansluiting gemaakt van de bijdragen van alle verbonden partijen, waaronder DBP. Hierin nemen we tevens de kostprijsverhogende BTW in mee. Dit heeft in een klein voordeel geresulteerd ten opzichte van 2025. 

Aansluiting bij subsidieplafond
Om volledig aan te sluiten bij het vast te stellen subsidieplafond (zie ook bijlage 3 van deze begroting), konden we voor 2026 een bedrag van € 47.100 laten vrijvallen. Voor 2027 en verder heeft de aansluiting een nadelig effect.

Vrijval eigen personeelsbegroting vanuit 2025 en opname nieuwe personeelsbegroting 2026
Om de nieuwe personeelsbegroting te kunnen verwerken, hebben we eerst de 'oude' versie van 2025 geheel teruggedraaid tot € 0,00, en vervolgens de nieuwe begroting opgenomen. Aangezien we in 2026 verwachten ongeveer 11,7 fte meer in vaste dienst te hebben, nemen de personeelslasten navenant toe t.o.v. 2025. Bovendien zijn de effecten van de nieuwe cao, lopend van 1-4-2025 t/m 31-3-2027, in de nieuwe personeelsbegroting verwerkt. Door de cumulatieve indexering wordt het verschil in personeelslasten, tussen de personeelsbegrotingen van 2025 en 2026, gedurende de jaren groter.

Mutaties in kapitaallasten
Elk jaar worden de kapitaallasten opnieuw berekend, waarbij ook de nieuw aangenomen kredieten worden meegenomen. Afhankelijk van de hoogte van de geplande investeringen en de omslagrente, leidt dit jaarlijks tot een voor- of nadeel. Gezien het toenemende investeringsvolume in de komende jaren, nemen de kapitaallasten jaarlijks toe. Voor 2026 wordt echter een voordeel verwacht, als gevolg van het doorschuiven van investeringen, waardoor de kapitaallasten pas op een later moment starten.

Wijziging in reeks onttrekkingen structurele reserves
De gemeente kent diverse reserves waar jaarlijks uit wordt onttrokken. Als gevolg daarvan lopen deze reserves langzaam leeg. De jaarlijks begrote onttrekking blijft echter op hetzelfde bedrag staan. Aangezien een reserve niet negatief mag zijn, hebben we voor de reserves die tussen 2026 en 2029 leeg raken, de begrote onttrokken bedragen aangepast, zodat het saldo in de betreffende reserves niet negatief wordt. Dit heeft een negatief effect op de exploitatie, maar gaat pas een rol spelen vanaf 2027. Het betreft de reserves Baggeren en Rentelasten.

Vrijval van opgenomen structurele lasten voor SPUK-regeling
Voor de SPUK-regeling 'Brede regeling combinatiefuncties' waren vanaf 2026 structurele lasten begroot, waar echter geen baten tegenover stonden. Aangezien we elk jaar bij de 1e tussenrapportage alle SPUK-regelingen budgetneutraal begroten, hebben we de lasten volledig teruggedraaid naar € 0,00. Ten tijde van het opstellen van de 1e tussenrapportage 2026, zullen we deze regeling budgetneutraal gaan begroten.

Bijstellen stelposten en financieringslasten m.b.t. investeringen
Als gevolg van het bijstellen van de investeringsplanning in 2025, zijn diverse investeringen opgeschoven naar 2026 en verder. Dit heeft tot gevolg dat (een deel van) de opgenomen financierings- en kapitaallasten, horende bij deze investeringen, ook opschuift en daarmee vrijvalt. Ten tijde van de Voorjaarsnota waren deze ontwikkelingen op de stelposten geboekt. Bij het opstellen van de begroting zijn de mutaties nu ook functioneel verwerkt. 

Diverse mutaties
Zoals elk jaar, hebben we nu ook in deze begroting diverse mutaties samengevoegd in één wijziging. Per saldo zorgen deze mutaties voor een nadelig effect van € 253.000 in 2026, oplopend tot € 301.800 in 2029. De belangrijkste onderdelen uit deze wijziging zijn de opgenomen lasten voor de NV BAR Afval (zodat we hun begroting blijven volgen), de verwachte VPB-aanslagen als gevolg van positieve vooruitzichten in met name de grondexploitatie van De Omloop, de effecten van het mobiliteitsplan en het verhogen van de jaarlijkse stortingen in de reserve Grootonderhoud gebouwen. Op die manier ontstaat er meer ruimte om de uitvoering van het meerjaren onderhoudsplan (MJOP) in het vastgoed te kunnen blijven dekken.

In de meicirculaire 2024 is de nieuwe financieringssystematiek, de koppeling van het accres aan het gemiddelde van het bruto binnenlands product over de laatste acht jaar, vervroegd ingegaan. In plaats van in 2027, heeft het Rijk de nieuwe systematiek al in 2024 in laten gaan. Dit leidt tot lagere ontvangsten vanuit het loon-prijsaccres voor alle jaren, omdat de indexatiepercentages lager zijn in de nieuwe methodiek. De ontvangsten vanuit het volumeaccres zijn in 2024 en 2025 eveneens lager, maar nemen weer toe vanaf 2026 omdat de uitgekeerde tranches vanaf 2024 structureel worden opgenomen, in plaats van incidenteel.

Voor de jaren 2025 tot en met 2027 komt er in totaal circa € 3 miljard beschikbaar voor financiering van de jeugdzorg, en voor het dempen van 'de ravijnjaren' in het gemeentefonds (2026 en 2027). Vanaf 2025 worden de beheersmaatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd versterkt en worden er aanvullende maatregelen ontwikkeld.

Door bovenstaande compensatie schuift het eerdere ravijnjaar 2026 twee jaar op naar 2028.
De totale effecten van alle mutaties vanuit de meicirculaire 2025, zoals die zijn verwerkt in de begroting 2026, worden hieronder weergegeven.

De door de raad vastgestelde begroting 2026 dient vóór 15 november 2025 aan de provincie te worden toegestuurd ter goedkeuring. De provincie toetst of de gemeentebegroting voldoet aan de gestelde wettelijke vereisten en provinciale regelgeving. De minste vorm van provinciaal toezicht is repressief toezicht. Dit betekent dat een gemeente zonder voorafgaande goedkeuring van de provincie de begroting en begrotingswijzigingen kan uitvoeren. Daarbij is leidend dat de structurele lasten gedekt moeten zijn door structurele baten (zgn. 'materieel begrotingsevenwicht'). Om in beeld te brengen of de begroting materieel in evenwicht is, moet het begrotingssaldo gecorrigeerd worden met het saldo van incidentele baten en lasten. Wat het effect daarvan is voor gemeente Albrandswaard, is opgenomen in onderstaande tabel.