Hoofdlijnen financiële gevolgen

Algemene en technische correcties
Bij de Voorjaarsnota wordt een globale inschatting gegeven van de financiële uitwerking van rekenkundig kaders. Pas bij het opstellen van de programmabegroting worden budgetten op detailniveau doorgerekend en aangepast. Hierdoor treden verschillen op. Vooral bij de laatste jaarschijf (2027) is dit meestal het geval. Deze is nieuw en wordt voor de Voorjaarsnota in eerste instantie gekopieerd vanuit de laatst bekende jaarschijf (2026).

Opschonen stelposten
Bij het opstellen van de begroting is kritisch gekeken naar de stelposten die uit oudere begrotingen overgeheveld zijn naar 2024. De stelposten zijn waar nodig gecorrigeerd.

Vorming ambtelijke organisatie Albrandswaard
Zoals vastgesteld in de raad op 3 juli jl. heeft u € 1,7 miljoen structureel budget beschikbaar gesteld voor de vorming van de ambtelijke organisatie Albrandswaard. Dit bedrag kunt u terugvinden als saldo van de volgende drie posten:

Mutatie BAR-bijdrage	€ 11.772.600
Eigen personeelsbegroting	-/- € 7.261.200
Bijdrage DVO Ridderkerk	-/- € 6.214.100
Totaal	-/- € 1.702.700

In de begroting 2024 - 2027 zitten meer ontwikkelingen dan normaal. Dit heeft alles te maken met de BAR-ontvlechting, waardoor we met ingang van 2024 weer een eigen personeelsbegroting hebben. Daarnaast dienen we diverse zaken vanaf 2024 zelf op te nemen, omdat dit niet meer in de BAR zit, zoals bijvoorbeeld materieel (zowel in eigendom als lease). 
Hieronder volgt een overzicht van de ontwikkelingen zoals ze in het overzicht hierboven ('diverse aanpassingen begroting 2024') worden genoemd. 

Mutaties BAR
De grootste mutaties in deze begroting zijn het gevolg van de BAR-ontvlechting. Zo is de BAR-bijdrage zoals die voorheen was, eerst volledig teruggedraaid en daarna weer opnieuw in de boeken gezet voor de nieuwe situatie. Dit leverde voor Albrandswaard per saldo een voordeel op van ongeveer € 11,8 miljoen per jaar. Van dit voordeel dient de gemeente vervolgens het overgekomen personeel vanuit de BAR en alle overgekomen taken te financieren. 
Zoals al in bovenstaand overzicht valt op te merken, zijn de kosten voor het opzetten van de eigen organisatie (inclusief de DVO met Ridderkerk) hoger dan het voordeel van de lagere BAR-bijdrage. Dit is tevens de belangrijkste reden voor de niet-sluitende jaarschijven in deze begroting. 
Wel ontvangen we in 2024 eenmalig een bedrag van €750.000 van Barendrecht, als vergoeding voor de kosten die we dienen te maken vanwege de ontvlechting. 

DVO Ridderkerk
Als gevolg van de BAR-ontvlechting gaat een groot deel van het personeel terug naar de gemeente. Aangezien Albrandswaard te klein is om alles op zich te nemen, is besloten tot een dienstverleningsovereenkomst met Ridderkerk. Voor de onderdelen Ruimte, Buitenruimte en Sociaal Domein komen medewerkers op de loonlijst van Ridderkerk, maar voeren ze uitsluitend werkzaamheden uit voor Albrandswaard. Het betreft 74,81 fte.
De totale personeelskosten die Ridderkerk maakt voor deze medewerkers, zullen doorbelast worden aan Albrandswaard, zodat de kosten uiteindelijk bij onze gemeente terechtkomen. Op deze onderdelen werken we vanzelfsprekend nauw samen met Ridderkerk.

Stelposten
In de begroting hebben we opnieuw kritisch gekeken naar alle stelposten. Als gevolg van de nieuwe realiteit, waren nagenoeg alle stelposten niet meer relevant, en zijn daarom vrijgevallen. Deze vrijvallen leverde aanzienlijke baten op in alle begrotingsjaren.
In de begroting zitten nu alleen nog stelposten voor de opgenomen indexatie in 2025 en verder (jaarlijks € 302.000), een coördinator Zorg & Veiligheid (jaarlijks € 85.000) en voor de uitvoering van een woningmarktprogramma (jaarlijks € 10.000). 

Verbonden partijen
Jaarlijks ontvangen we de begrotingen van de verbonden partijen, zoals de GRJR, de VRR en het CJG. De deelnemersbijdrage  voor Albrandswaard die daarin vermeldt wordt, dient overeen te komen met onze eigen administratie, zodat we de begroting van de betreffende verbonden partij blijven volgen. Om dit ook voor 2024 weer te realiseren, hebben we aanzienlijk moeten bijramen in alle begrotingsjaren. 

Correctie voor te hoge dekking in Kadernota
In de Kadernota hebben we helaas een te hoge dekking opgenomen m.b.t. de stelpost indexering, die we in het Collegewerkprogramma hebben gevormd. Om dit te corrigeren, hebben we het verschil tussen hetgeen in de Kadernota is genoemd, en wat er daadwerkelijk als stelpost stond, bijgeraamd.

Kapitaallasten en overige mutaties
De verschillen zijn allen kleiner dan € 50.000 en worden daarom niet nader toegelicht.

Afval
Hogere kosten voor de inzameling en verwerking van afval hebben geleid tot een hoger tarief voor de afvalstoffenheffing, om zo (nagenoeg) 100% kostendekkend te kunnen blijven opereren. De bijzonderheid die vanaf 2024 speelt, als gevolg van de BAR-ontvlechting, is de opzegging van de huur van het gebouw aan de Nijverheidsweg, waardoor Albrandswaard jaarlijks ongeveer € 200.000 aan huurbaten gaat missen. Deze baten telden overigens niet mee in de bepaling van het tarief. 

Duurzaamheid
Vanaf 2023 ontvangen gemeenten geld van het Rijk voor de uitvoering van klimaat- en energiedoelen. Voor de toekomstige jaren is afgesproken dat gemeenten hetzelfde bedrag als in 2023, structureel budgetneutraal mogen opnemen in de begroting. Het is op dit moment namelijk al wel duidelijk dat de middelen ook na 2025 worden gecontinueerd, maar het is nog niet duidelijk hoe de exacte verdeling onder gemeenten eruit komt te zien.
Voor Albrandswaard gaat het om € 435.300 per jaar. Als gevolg hiervan hebben we, in overleg, het deel aan kosten wat door deze regeling teveel is opgenomen voor duurzaamheid vrij laten vallen. Ook is het onttrekkingsschema voor de reserve Duurzaamheid aangepast als gevolg van deze regeling.

OZB-opbrengsten
De OZB opbrengsten worden jaarlijks herzien als gevolg van areaaluitbreidingen. We gaan jaarlijks uit van een opbrengststijging van 3% t.o.v. het voorgaande jaar. In 2027 is een groot effect zichtbaar als gevolg van een prognose toename van ongeveer 500 woningen.

Inzet frictiebudget
In 2023 heeft Albrandswaard een structureel frictiebudget in het leven geroepen om kosten die voortkomen uit de BAR-ontvlechting, mee te kunnen financieren. Gezien alle (financiële) ontwikkelingen omtrent de ontvlechting van de BAR en de opbouw van de eigen organisatie, is besloten een deel van dit budget af te ramen in 2024 en 2025. Voor het restant is/zijn nog geen specifieke bestedingsdoel(en) geformuleerd.

Voor de jaren 2024 - 2027 zijn gemeenten gecompenseerd voor de inflatie middels het oplopende accres. Daarnaast ontvangen gemeenten vanaf 2027 een structureel bedrag  als vergoeding voor de nieuwe financieringssystematiek van het Gemeentefonds, welke vanaf 2027 plaats moet gaan vinden. Voor Albrandswaard leidt dit tot een structurele bijdrage van €1.054.000 vanaf 2027.
Op 18 april 2023 hebben het Rijk en de VNG een principeakkoord bereikt over de Hervormingsagenda Jeugd. In de meicirculaire 2023 zijn, vooruitlopend op het definitieve akkoord, de extra middelen voor 2024 en 2025 beschikbaar gesteld. In totaal gaat het om € 1.363 miljoen in 2024 en € 859 miljoen in 2025. Voor 2026 en verder blijven de middelen vooralsnog gereserveerd staan.
In hetzelfde principeakkoord staat ook dat de besparingen voor de Jeugd t/m 2025 bevroren wordt op het niveau van € 374 miljoen (bedrag van 2023).
Bovenstaande ontwikkelingen betekenen voor Albrandswaard extra middelen voor de Jeugd; € 1.192.000 voor 2024 en € 744.000 voor 2025. Aangezien we in het verleden al rekening mee hielden met de extra middelen middels een stelpost, is deze stelpost naar € 0 afgeraamd voor 2024 en 2025. Vanaf 2026 handhaven we de stelpost. 

Hieronder volgen de volgende mutaties die zijn verwerkt in de begroting 2024.

De door de raad vastgestelde begroting 2024 dient vóór 15 november 2023 aan de provincie te worden toegestuurd ter goedkeuring. De provincie toetst of de gemeentebegroting voldoet aan de gestelde wettelijke vereisten en provinciale regelgeving. De minste vorm van provinciaal toezicht is repressief toezicht. Dit betekent dat een gemeente zonder voorafgaande goedkeuring van de provincie de begroting en begrotingswijzigingen kan uitvoeren. Daarbij is leidend dat de structurele lasten gedekt moeten zijn door structurele baten (zgn. materieel begrotingsevenwicht). Om in beeld te brengen of de begroting materieel in evenwicht is, moet het begrotingssaldo gecorrigeerd worden met het saldo van incidentele baten en lasten. Wat het effect daarvan is voor de gemeente Albrandswaard, is opgenomen in onderstaande tabel.

Structureel meerjarensaldo exclusief incidentele baten en lasten

Presentatie van het structurele begrotingssaldo (bedragen x € 1.000)	2024	2025	2026	2027
Saldo baten en lasten	-635	-320	-1.301	230
Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves	-901	-733	669	441
Begrotingssaldo	-1.536	-1.053	-632	671
Saldo incidentele baten en lasten	-970	-1.345	208	208
Gecorrigeerd saldo	-565	292	-840	463
+/+ is positief
-/- is negatief

Een overzicht en toelichting op de incidentele posten is te vinden in hoofdstuk 4: Financiële begroting.
Indien de begroting niet materieel in evenwicht is, kan de gemeente onder preventief provinciaal toezicht worden geplaatst. Dit betekent dat een gemeente de begroting en begrotingswijzigingen pas mag uitvoeren na voorafgaande goedkeuring van de provincie.